GENEL ÖZELLİKLERİ
Kimyasal Yapısı
Sodyum, oksijen ve hidrojen atomları birleşerek sodyum hidroksit molekülünü oluşturur. Bağlar, sodyum ve oksijen atomları arasında iyonik (metalik bağ), oksijen ve hidrojen atomları arasında ise kovalent bağlardır.Bu iki farklı atom arasındaki bu bağlar, sodyum hidroksitin temel kimyasal yapısını oluşturur. Bu yapı, hidroksil iyonunu (OH-) meydana getirir.
Fiziksel Yapısı
Sodyum hidroksit (NaOH), genellikle beyaz renkli, kristal yapılı bir katıdır. Bu kristaller sert ve parlak olabilir. Endüstriyel olarak pelet, pul veya sıvı formda bulunabilir.
Erime Noktası
Sodyum hidroksitin (NaOH) erime noktası 318.4 °C (604.1 °F) derecedir.
Yoğunluk
Saf katı formda, yoğunluğu yaklaşık olarak 2.13 gram/cm³'tür. Sıvı formda ise yoğunluğu 1.525 gram/cm³'tür. Bu değerler, standart koşullar altında (25°C ve 1 atm basınç) geçerlidir.
Kaynama Noktası
Sodyum hidroksitin (NaOH) kaynama noktası 1390 °C (2534 °F) derecedir.
Kimyasal Dayanıklılık
Sodyum hidroksit (NaOH), birçok kimyasal maddeyle reaksiyona girebilen oldukça reaktif bir bileşiktir. Bu, onunla çalışırken dikkatli olunması gerektiği anlamına gelir.
Sodyum hidroksit, birçok metali (örneğin alüminyum, çinko) çözebilir veya aşındırabilir. Bu yüzden sodyum hidroksit çözeltileri metal yüzeylere temas etmemelidir.
Ayrıca, sodyum hidroksit, bazik bir madde olduğundan, asitlerle reaksiyona girerek nötrleşebilir. Bu nedenle, güçlü asitlerle temasından kaçınılmalıdır.
Çözünürlük
Sodyum hidroksit, su içinde iyi çözünen bir maddedir. Ayrıca, çözelti sıcaklığı arttıkça çözünürlüğü de artar.
Elektriksel Özellikler
Sodyum hidroksit çözeltisi elektrik akımını iletir çünkü çözeltide serbest hidroksil (OH-) iyonları bulunur.
Higroskopiklik
Sodyum hidroksit, çevresindeki nemi absorbe edebilir. Bu özellik, sodyum hidroksitin havadaki nemle temas ettiğinde çözeltiye dönüşmesine neden olabilir.
Çevresel Özellikler
Sodyum hidroksit çevresel etkilere neden olabilir ve doğaya zarar verebilir. Bu nedenle atık yönetimi ve geri dönüşüm önlemleri önemlidir.
ÜRETİM
ÜRETİM AŞAMALARI
Sodyum hidroksit üretim süreci, temel olarak sodyum klorürün (sofra tuzu) kullanılmasıyla başlar. Tuz, doğal olarak tuz yataklarından veya deniz suyundan elde edilebilir.
Sodyum hidroksit üretimi için kullanılan temel yöntem, bir elektroliz hücresinde gerçekleşir. Bu hücre, genellikle bir membran veya diyafram ile ikiye bölünmüş bir yapıya sahiptir.
Hücre içinde sodyum klorür çözeltisi bulunur. Elektroliz işlemi sırasında, bu çözeltiye elektrik akımı uygulanır.
Elektroliz sırasında, sodyum klorür çözeltisi su ve tuzun bileşenlerine ayrışır. Bu reaksiyonda klor gazı (Cl2), hidrojen gazı (H2) ve sodyum hidroksit (NaOH) üretilir.
Üretilen sodyum hidroksit, elektroliz hücresinin bir bölümünde birikir ve oradan toplanır.Ayrıca, elektroliz sırasında oluşan klor ve hidrojen gazı da toplanır ve endüstriyel kullanım için ayrılır.
KULLANIM ALANLARI
Kimya Endüstrisi
Sodyum hidroksit, birçok kimyasal ürünün üretiminde temel bir hammadde olarak kullanılır. Örneğin, sabun, deterjan, temizlik ürünleri, boya, vernik ve petrokimya ürünlerinin üretiminde kullanılır.
Gıda Endüstrisi
Gıda endüstrisinde, sodyum hidroksit, gıda ürünlerinin işlenmesi ve hazırlanmasında kullanılır. Örneğin, biraşi (boksit) cevherinin işlenmesi, çikolata üretimi gibi süreçlerde kullanılır.
Petrokimya Sanayi
Sodyum hidroksit, petrokimya tesislerinde petrol ürünlerinin işlenmesi ve rafinasyonunda kullanılır. Asidik bileşenlerin nötralize edilmesi için kullanılır.
Kağıt ve Selüloz Endüstrisi
Kağıt hamuru üretiminde kullanılır. Selülozun ayrılması ve parçalanması için kullanılan bir aşındırıcıdır.
Atık Su Arıtma
Sodyum hidroksit, su arıtma tesislerinde pH düzenlemesi yapmak için kullanılır. Suyun asidik özelliklerini nötralize etmek için kullanılır.
Alüminyum Üretimi
Alüminyum üretiminde biraşi (boksit) cevherinin işlenmesinde kullanılır. Cevherin sindirilmesi ve alüminyumun çıkarılması için kullanılır.
Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri
Bazı kozmetik ürünler ve kişisel bakım ürünlerinin üretiminde pH düzenleyici olarak kullanılabilir.
Tekstil ve Deri Sanayi
Tekstil ve deri işleme tesislerinde, sodyum hidroksit, kumaşların işlenmesi ve derinin yüzdürülmesi süreçlerinde kullanılabilir.
Gıda Sanayi Temizliği
Gıda üretim tesislerinde, hijyenik standartları korumak için temizlik ürünlerinde kullanılabilir.
Cam Sanayi
Cam üretiminde, camın ham maddesi olan silis kumu (silika) ile reaksiyona girerek camın şekil almasına yardımcı olur.